Zgadzam się, że z Holendrami z XVII wieku pojechałem trochę za daleko, ale jeśli chodzi o wiek XVIII/XIX to nie podejmuję się bez dokładnych badań wypowiadać czy chodzi o Niemców czy Holendrów. Osadnictwo po prostu przychodziło z tamtego kierunku i nie tylko. W połowie XIX wieku w Cieciszewie zamieszkali ewangelicy o nazwisku Lange. Z ciekawości zacząłem drążyć temat i okazało się że przybyli z Łomży. Jeszcze w roku 1921 w spisie rodzina podała narodowość niemiecką. Ale masz rację co do całości wypowiedzi. A wracając do głównego wątku. Zastanawiam się czy krzyż pochodzi z terenu naszej gminy, postaram się sprawdzić to nazwisko, aczkolwiek szybko to nie nastąpi. Wyłowiono go na granicy obecnych gmin Piase czno i K-J. W XIX wieku tamten teren należał do Piaseczna, bo gmina Jeziorna powstała w roku 1867 miała granicę za Skolimowem. Nawet po wyodrębnieniu Skolimowa-Konstancina wraz z Konstancinem Chylice były poza terenem. W tej chwili nie pamiętam czy Chylice-letnisko włączono do obecnych terenów K-J w latach pięćdziesiątych czy dopiero w roku 1973.

Panie Kolego ,w odróżnieniu od wielu "ambitnych dyskusji i kompetentnych wymian poglądów ", na tym forum, sądzę że ten Nasz " przypadek" to merytoryczna i pożyteczna ,wymiana interesujących /dla zainteresowanych / informacji. Warto też,przy okazji zauważyć ,że to medium dzięki któremu taka wymiana jest możliwa bywa również / niestety / jedną z przyczyn zatrważającego procesu "wikipediacji" społeczeństwa / m.in. "powierzchownej" znajomości historii i faktów/.Stąd też warto czasami, przy nadarzającej się okazji , "doprecyzować" swiadomość aktualnie Żyjących o Tych co byli tu przed Nimi .....
Pozdrawiam.

Pozwalam sobie tak mniej więcej wydzielić Olędrów z tematu o Niemcach i dać im własny wątek. Zasługują.

---

Wszystkie wypowiedzi na licencji CC-BY-ND.

To "wydzielenie" jest Bartku mocno na bakier z historią. Od samego początku (czyli od lat 20. XVI wieku) "Olędrami" nazywano w Polsce osadników na terenach podmokłych, zajmujących się melioracją, bez względu na to, czy przybywali z terenów obecnej Holandii, Belgii, czy któregoś z północnoniemieckich księstw, np. Wirtembergii. Aż do 1944 roku także ci późniejsi, już bez wątpienia "niemieccy" osadnicy sprowadzeni na początku XIX wieku pod zaborem pruskim nazywani bywali przez miejscowych raz "Olędrami", to znów "Niemcami", bez rozróżnienia. "Olęder" to jest termin techniczny, nie narodowościowy, oznacza typ i kierunek osadnictwa, formę gospodarowania. Zresztą, różnica między dialektem Plautdietsch z Holandii a Plattdeutschem z północy Niemiec jest znacznie mniejsza, niż między Plattdeutschem a literackim Hochdeutschem, a zatem nawet językowo odróżnienie tzw. Holendra od tzw. Niemca wcale nie jest proste. Także Anna German była po kądzieli potomkinią holenderskich mennonitów, a tyś ją wpakował do wątku o "Niemcach" dlatego, że jej ojciec był polskim Niemcem. Rozróżnienie kompletnie sztuczne i nie ma uzasadnienia historycznego.

Nie wiem czy to ma sens :-) Że przywołam z pamięci fragment książki "Społeczeństwo Polskie od X do XX wieku". O osadnictwie holenderskim możemy mówić do wieku XVII. Kolonizacja od roku 1700 do ok. 1850 nosiła nazwę olęderskiej, lecz była jedynie formą oczynszowania czy też renty. Kolonistami zaś byli głównie Niemcy uciekający z terenu Prus i Polacy.
O ile Holendrzy w wieku XVII kolonizowali okolice Warszawy, czyli np. Saską Kępę, to teren naszej gminy zasiedlali już Niemcy - 1773 Kępa Oborska 1807 Kępa Okrzewska czy też sąsiadująca Kępa Zawadowska w roku 1819. Na trochę podobnej zasadzie założono Ludwigsburg około roku 1801, gdzie Niemcy z Badenii zostali sprowadzeni do wykarczowania lasu kabackiego. W roku 1820 zmieniono nazwę wsi na Józefosław. O ile pamiętam to wszystkie wsie olęderskie w najbliższej okolicy K-J.
Tak więc osadnictwo olęderskie w naszej gminie to de facto osadnictwo niemieckie. P. Tomasz Zymer wie trochę więcej na temat części olęderskich/niemieckich rodzin.

Wracając do kwestii od której się zaczęło czyli krzyża znalezionego w Jeziorce. Nazwisko z krzyża Baitz nie wystąpiło na terenie gminy w XIX wieku, osoba taka nie mieszkała także w żadnej niemieckiej kolonii czy osadzie - ani w Kępach, Jeziornie i Kierszku. Niestety niczego to nie dowodzi, bo do roku 1917 akta zachowały się dość słabo, ale w rosyjskich księgach ludności stałej z przełomu wieków także brak takiego nazwiska. Co w zasadzie potwierdzałoby, że krzyż jest raczej bardziej piaseczyński, z uwagi na dawny przebieg granic, choć po 1867 roku nowa gmina Jeziorna szła częściowo wzdłuż Jeziorki w kierunku Piaseczna. Ale nazwisko nie pojawiło się nawet w XX wieku wśród Niemców mieszkających tu po 1918 roku ani wśród miejscowych volksdeutscheów. Tyle ustaleń po pobieżnych sprawdzeniach.

Witam.A ja z kolei ,na podstawie dokonanego w międzyczasie , raczej pobieżnego rozeznania / rozmowy i opinie na temat zapamiętanych faktów / kojarzył bym znaleziony krzyż z luterańską parafią w Starej Iwicznej / pierwotnie kolonia niemiecka pod nazwą IIwesheim /.

Dostałem interesujące zaproszenie, które przekazuję osobno tu na forum, choć wystawa jest oczywiście w programie Otwartych Ogrodów:

"Tradycyjnie już podczas Festiwalu Otwarte Ogrody pokażemy wystawę, tym razem będzie to: ?W krainie Mennonitów?.

W najbliższą niedzielę 9 września, godz. 11.00-16.00, Ogród Ave, Konstancin-Jeziorna ? Wilanowska 37a. Zapraszamy.

Tego samego dnia ? w niedziele 9.września, podczas Jarmarku Piaseczyńskiego, w tym roku ?warmińskiego?, w parku miejskim w Piasecznie prezentowana będzie także nasza wystawa ?Warmia ? nasze slajdy?, również zapraszamy. Szczegóły Jarmarku: [piaseczno.eu]

Dominik Bednarski"