wspomnienia przedwojennej żydowskiej Jeziorny autorstwa Barbary Żugajewicz-Kulińskiej

Gustaw Kamioner (Fryzjer)

Żona i dwóch synów. Podobno przybyli z Francji. Zajmowali cały dół domu przy ulicy Warszawskiej i Ogrodowej. Tam Kamioner miał swój „salon” fryzjerski. Rzeczywiście salon. Pięknie urządzony, pachnący, luksusowy. Gustaw Kamioner i jego żona – byli ludźmi inteligentnymi. Dobrze ubranymi. Gustaw znał francuski. Wyróżniali się w gromadzie innych Żydów. Żona Gustawa przychodziła do mojej mamy „na manicure” – a przy okazji nauczyła mnie, co robić, żeby nie obgryzać paznokci. Mój brat Władek przyjaźnił się ze starszym synem Kamionerów – Gutkiem. Kiedy w 1941 r. zaczęli wywozić z Jeziorny Żydów, najpierw do getta w Otwocku – Władek ukrył Gutka w naszym domu, w stercie słomy złożonej na strychu budynku gospodarczego /przed wojną słomą okrywano przed mrozem drzewa/. Gutek mieszkał w tej słomie ok. 3 tygodnie. O tym grożącym śmiercią przestępstwie, wiedział tylko Władek i gosposia – która musiała dobrze rządzić kuchnią, żeby jedzenia starczyło dla wszystkich. Pewnego dnia Gutek zapragnął pożegnać rodzinę oczekującą na podróż do getta… Nie zrobił tego. Został złapany przez Niemców. Zawleczony na wygon, tam zastrzelony. Rodzina zginęła w getcie.

całość pod linkiem:
[stacjapoludnie.info]

Kantor Pinchas Borenstein, urodzony 15 września 1889 roku w Jeziornie Królewskiej w religijnej rodzinie. Ojciec Yaakov Dov był rabinem - czterech z jego synów zostało kantorami. Kantor to w judaizmie to wokalista oratoryjny który towarzyszy zwykle rabinowi w praktykach religijnych. Pinchas kantorem został w wieku 19 lat. W 1923 roku wyemigrował do Argentyny i w 1924 został głównym kantorem Wielkiej Synagogi w Buenos Aires. Urząd ten sprawował przez 30 lat. Zmarł w 1955 roku, pozostało jednak po nim wiele nagrań.

[www.youtube.com]

Los ostatniego pożydowskiego drewniaka z ul. Koziej jest już przesądzony. Pamiętam to miejsce z lat 90-tych - charakterystyczne podłużne niskie drewniane chałupy w jednym rzędzie (dla małego dziecka wydawały się wręcz kilometrowe), podłoga na równi z ziemią... Typowe domki żydowskiej biedoty. Naprzeciw większy piętrowy drewniak ze skrzypiącymi stromymi schodami prowadzącymi na górę, przed nim ławka i siedzące na niej starsze kobiety.
Argentyna przez 20 lat zmieniła się nie do poznania, choć posiada jeszcze ten specyficzny klimat.
Trudno dziś też szukać śladów żydowskiej społeczności na ul. Bielawskiej - ta przeszła diametralną metamorfozę w latach 90-tych, wyburzono wówczas rodzinny dom Sama Freimana w którym przed wojną jego ojciec prowadził zakład szewski. Kilka lat temu wyburzono też ostatnie małe warsztaty... za kilka lat trudno będzie szukać śladów po tutejszych Żydach .

[www.kurierpoludniowy.pl]



Zmieniany 2 raz(y). Ostatnia zmiana 2018-08-16 10:49 przez pionek AGORY.

z okazji kolejnej rocznicy powstania w getcie warszawskim publikuję dwie relacje z przesiedlenia jeziorańskich żydów z Jeziorny do Warszawy:
relacje pod linkiem:
[okolicekonstancina.pl]

W poniedziałek (25 stycznia) mija 80. rocznica likwidacji getta w Jeziornie. O niezwykłym życiu tej społeczności już wkrótce będzie można przeczytać w książce autorstwa konstancińskich historyków – Pawła Komosy, Witolda Rawskiego i Adama Zyszczyka. Jej wydawcą jest Konstanciński Dom Kultury.

Przed II wojną światową ówczesną gminę Jeziorna zamieszkiwało ponad 650 Żydów, a do letnisk Skolimowa i Konstancina przyjeżdżało wielu lekarzy, architektów, osób biorących udział w życiu gospodarczym II Rzeczpospolitej. Gmina wyznaniowa Jeziorna, skupiająca osoby wyznania mojżeszowego, obejmowała zaś prócz Jeziorny i okolic także tereny obecnego Wilanowa i Ursynowa. O niezwykłym życiu tej społeczności będzie można już niebawem przeczytać w książce Pawła Komosy, Witolda Rawskiego i Adama Zyszczyka.

Wyjątkowa publikacja

„Sztetl Jeziorna. Dzieje żydowskiej społeczności Jeziorny, Skolimowa i Konstancina od XVII wieku do 1941 roku” to próba odtworzenia dziejów tutejszej społeczności i jednocześnie upamiętnienia wydarzeń sprzed 80 lat (25 stycznia przypada rocznica likwidacji getta w Jeziornie). Książka przedstawia dzieje społeczności znad Jeziorki, począwszy od pierwszych przybyszy w XVII i XVIII w., poprzez jej rozwój ściśle związany z tutejszą Fabryką Papieru, aż po kres, który stanowiła II wojna światowa.

Opowieść o codziennym życiu

Jednak przede wszystkim jest to opowieść o przedwojennym sztetlu w Jeziornie, życiu codziennym w miejscu, w którym Polacy i Żydzi mieszkali obok siebie. O zaginionych sklepach, synagogach, rzemieślnikach znad Jeziorki. Wydawcą książki jest Konstanciński Dom Kultury, a patronem – Muzeum Historii Żydów Polskich Polin w Warszawie. Jej okładkę zaprojektowało studio Temperówka.

[www.konstancinjeziorna.pl]